Wat je moet weten over de Wet ketenaansprakelijkheid (WKA): risico’s en oplossingen

Door Danny Heijkoop

Of je nu hoofdaannemer bent, op een groot project of specialistisch maatwerk levert als onderaannemer, de Wet ketenaansprakelijkheid (WKA) raakt iedereen in de bouwketen. Toch blijft de wet voor veel ondernemers een grijs gebied. Hieronder lees je wat de WKA precies inhoudt, waar de risico’s liggen én hoe je jouw bedrijf beschermt.

Wat is de Wet ketenaansprakelijkheid (WKA)?

De WKA voorkomt dat loonheffingen en btw onbetaald blijven wanneer werk wordt uitbesteed. Komt een onderaannemer zijn verplichtingen niet na? Dan kan de Belastingdienst de hoofdaannemer, en in een langere keten elke schakel, aansprakelijk stellen voor die openstaande bedragen. De fiscus spreekt altijd éérst de directe schuldenaar aan, maar kan daarna opschuiven in de keten als er niets wordt betaald.

Waarom is dit relevant voor jouw bedrijf?

Je kunt zelf alles netjes geregeld hebben, maar alsnog opdraaien voor de schuld van een ander. Een fout van een schakel verderop kan jou duizenden euro’s kosten. Met de juiste beheersmaatregelen voorkom je dat risico gedeeltelijk of volledig.

Hoe beperk je het risico op ketenaansprakelijkheid?

1. Gebruik een G‑rekening
   • Stort het loon- en btw‑deel van iedere factuur op deze geblokkeerde rekening.
   • De onderaannemer mag het bedrag alleen gebruiken voor afdracht aan de Belastingdienst.
   • Alleen ondernemingen die inhoudingsplichtig zijn voor loonheffingen kunnen een G‑rekening openen.
   
2. Vraag een Verklaring betalingsgedrag
   Laat de onderaannemer een actuele verklaring van de Belastingdienst overleggen. Zo weet je of de onderaannemer zijn afdracht netjes doet.
   
3. Zorg voor een waterdichte administratie
   Noteer voor elke betaling: datum, bedrag, loondeel, btw‑deel, G‑rekeningnummer en bijbehorende facturen. Bewaar die gegevens minimaal zeven jaar.

Wanneer is de WKA van toepassing?

De regel geldt zodra er sprake is van aanneming van werk in Nederland. Uitzonderingen zijn:

• Immaterieel werk (bijv. ontwerpdiensten of advies) valt buiten de WKA.
• Voert de onderaannemer meer dan 50% van het werk in zijn eigen werkplaats uit? Dan valt het buiten de keten.

Praktijkvoorbeelden

Case 1 – Onderaannemer mét personeel, geen G‑rekening
Een aannemer huurt Onderaannemer B in voor metselwerk. B zet eigen personeel in maar betaalt geen loonheffingen. De aannemer betaalde alles op een normale rekening en hield geen loondeel apart. Vier maanden later ontvangt hij een naheffing van € 8.000: hij moet meebetalen omdat hij niet via een G‑rekening heeft gewerkt.

Case 2 – Installatiebedrijf met duidelijke keten­administratie
Elke betaling loopt deels via G‑rekeningen. Het bedrijf documenteert per schakel het loon‑ en btw‑deel. Een onderaannemer raakt in problemen, maar de Belastingdienst ziet dat alle afdrachten correct zijn voldaan. Het installatiebedrijf wordt niet aansprakelijk gesteld.

Case 3 – Werken via een uitzendbureau
Via een uitzendbureau wordt er samen met een onderaannemer gewerkt voor de inzet van vaklieden op een renovatieproject. Eén van de vakmensen wordt via deze onderaannemer ingezet als timmerman. Alles lijkt op orde: de kandidaat doet goed werk en wordt wekelijks betaald.

Drie maanden later blijkt echter dat de onderaannemer zijn loonheffingen niet heeft afgedragen. Omdat het uitzendbureau als onderdeel van de keten wordt gezien, ontvangt het bedrijf een naheffing van de Belastingdienst. Gelukkig hadden zij bij aanvang al goede afspraken gemaakt: de betalingen verliepen deels via een G-rekening en er was een actuele verklaring betalingsgedrag aanwezig. Door deze preventieve maatregelen kan het uitzendbureau aantonen dat zij hun ketenaansprakelijkheid hadden beperkt. De Belastingdienst legde de uiteindelijke verantwoordelijkheid dan ook niet bij hun neer.

Aandachtspunten

• Werk standaard met G‑rekeningen voor loonheffingen én btw.
• Vraag altijd een recente Verklaring betalingsgedrag.
• Zorg voor een administratie die jouw betalingen tot op detailniveau onderbouwt.
• Check of jouw situatie misschien onder een uitzondering valt; zo ja, documenteer dat expliciet.

Heb je vragen of wil je hulp bij het opzetten van een G‑rekening of ketenadministratie? Neem contact op. Samen zorgen we dat jouw risico’s minimaal zijn.